امام باقر (ع) قاريان قرآن را به سه دسته تقسيم نموده و انگيزه هر كدام را بيان میفرمايند:
گروه اول كسانی هستند كه قرائت قرآن را وسيله امرار معاش و تقرب به ملوك و فزون طلبی نسبت به مردم قرار دادهاند.
گروه ديگر قرآن را میخوانند و فقط حروف آن را گرفته و حدود آن را ضايع كردهاند.
و گروه سوم كسانی هستند كه قرآن را تلاوت میكنند و با دستورات شفابخش آن بيماریهای قلبی و فكری خود را درمان میكنند، شبها با تلاوت قرآن مأنوس هستند و روزها در صحنههای زندگی از آنها الهام میگيرند و بخاطر انس با قرآن پهلو از رخت خواب تهی میكنند.
پس خداوند بخاطر اين گروه از حاملان معارف قرآن بلا را از اجتماعات دور میكند و بخاطر آنان باران رحمت خود را فرو ميريزد، بخدا قسم اين دسته در جامعه، از كبريت احمر كميابتراند.
تلاوت و تدبر در قرآن كريم علاوه بر شناخت نسبت به هستي فرمانهايي را به خواننده منتقل ميكند كه بر پايه آن ميتواند به سعادت دنيا و اخرت دست يابد.
آثار تلاوت در قرآن كريم توجه به كاركردهاي تلاوت است و انسان بايد با توجه به كاركردها به تلاوت بپردازد.
از نقشهايی كه قرآن كريم برای تلاوت برمیشمارد و آن را از آثار تلاوت ميداند، مسئله اتمام حجت است، به اين معنا كه تلاوت آيات الهي برای مردم از سوی پيامبران با اين هدف انجام میشد كه اتمام حجتی صورت گيرد و كسی مدعی نشود كه به حقايق آگاه نبوده و از حق و حقيقت آگاهی يابد.
يكی از كاركردها و اهداف تلاوت كلام وحی بر گنهكاران از سوی پيامبران اتمام حجت خدا بر ايشان است.
قرآن كريم در آيات 113 و 115 سوره مباركه «العمران» تلاوت آيات الهی بهويژه در شب را عامل مهمی برای انجام كارهای نيك و تزكيه انسان برمیشمارد.
تلاوت آيات الهی زمينهساز تقواپيشگی انسان است و موجب میشود انسان در زمره صالحان قرار گيرد.